A Clonduff Nonsense Rhyme? - Is it Irish?

I recently remember a rhyme from my school days, I have never heard it anywhere else and would be keen to know if it was found or is to be found anywhere else.

Note : I have picked the name 'Paul' here as it was common in my class due to the Pope's visit to Ireland but obviously it can work with most names.

How do you spell Paul?

hmm

Paul, shmaul,
double 'aul,
fa Faul,
mac an 'aul
that's how you spell Paul.

Does anyone else know this?

It struck me recently that the last two lines seems to be Irish, 'fá' is an Irish work and Faul and 'aul could be looked on an lenition of some kind.

Opinions?

Townlands of Drumgath

Townlands of Drumgath, map by Ros Davies (c)

Townlands of Kilbroney

Townlands of Kilbroney, map by (C) Ros Davies

Townlands of Clonallon

The townlands of Clonallon (c) Ros Davies

Kilcoo Townlands Map

A map of the townlands of Kilcoo - (c) Ros Davies.

A Collection of Words From Co. Down Irish

Cnuasach Focal as Contae an Dúin

(Foilsíodh an bailiúchán seo i ndá chuid ar 'An tUltach' agus is le caoinchead na hirise sin a dhéantar iad a fhoilsiú in athuair anseo)

(c)Ciarán Dunbar, 12/4/13

[This work is a collection of words from the Irish of County Down which are neither to be found in Foclóir Gaeilge-Béarla nor Cnuasach Focal as Oirialla or alternatively have a different meaning than in those works.]

Is éard atá sa saothar seo ná focail agus cora cainte nach bhfuil ar fáil i bhFoclóir Gaeilge-Béarla Uí Dhónaill (1977), nó nach bhfuil an chiall chéanna leo is atá i bhFoclóir Uí Dhónaill.

Cuirtear san áireamh corrfhocal atá ar fáil in FGB, áfach, nuair a léirítear gnáthfhoirmeacha a bhí in úsáid sa chanúint.

Den chuid is mó, níor cuireadh san áireamh aon fhocal atá le fáil i gCnuasach Focal as Oirialla (2012) de bhrí gurb ionann Gaeilge an Dúin agus Gaeilge Oirialla a bheag nó a mhór ach tá corrfhocal luaite sa chnuasach seo atá le fáil in CFO chun gnáth-úsáid a léiriú. Bíonn (Oir.) breactha leis na cinn sin.

Luaitear foinsí an chnuasaigh seo, féach thíos, le Contae an Dúin, mar sin féin, beidh ceist i gcónaí ann más Gaeilge an Dúin atá i gceist anseo.

BS - Bolg an tsolair: or Gaelic magazine: containing Laoi na Sealga: or, the famous Fenian poem, called the chase; with a collection of choice Irish songs (Belfast 1795)

IIL - NEILSON, W., An Introduction to the Irish Language (1808, second edition 1843)

(facsimile reproduction of first edition published by Ultach Trust, Béal Feirste,

1990)

TLC - UA TUATHAIL, D., (eag.), Tóraidheacht na bhFíoraon ar Lorg Chríosta (1915)

Cont. - Ó BAOILL, C., Contributions to a comparative study of Ulster Irish and Scottish

Gaelic (Studies in Irish Language and Literature IV, Department of Celtic,

Queen’s University, Béal Feirste 1978)

Ó DUIBHÍN, C., The Irish Language in County Down (www.smo.uhi.ac.uk/~oduibhin/oirthear/down.doc)

(Oir.) – DUNBAR, C. Cnuasach Focal as Oirialla, Focail agus Cora Cainte ó Ghaeilge Labhartha Oirialla na 20ú hAoise (Coiscéim, Baile Átha Cliath 2012)

TREANOR, B. ‘Some Field-Names in the Burren District of South Down’, BUPNS 3, iii, 43-49.

1955.

acara ainmf. power. acara an namhaid, power of the enemy (IIL)

adhail aid. very. adhail beag, very small (IIL)

admhaigh : aidigh br. admit (Cont.) (IIL) (Oir.)

aindear ainmf. damsel (IIL)

airmead ainmf. larder (IIL)

áit : áite (Cont.) (TLC)

aithne bain. Is aithne dhomh é, I know him (IIL)

aithris br. tell. (a.) Aithris an fhírinne, tell the truth, (b.) d'ai[th]ris mé dhuit, I told you (c.) Fan go n-aithreasa mé dhuit, wait till I tell you(BS)

alt fir. a glen (O'Donovan)

amharc : dearc (IIL)

anacrach aid. difficult, ill (IIL)

aonach fir. aonach airneise, a fair for cattle (IIL)

araicis : aircis in aircis na Lúnasa, toward August (IIL) (Oir.)

athcheist ainmf. cross-examination. ag cur athcheist air an oglach, cross-examining the young man (IIL)

bacadh : bacail (IIL)

baile fir. (a.) chuaigh sé fán mbaile, he went about the town (b.) sa bhaile, at home (IIL) (Oir.)

baincliamhuin ainmf. mother-in-law / daughter in law. gin. banchliabhna FGB, daughter in law (IIL) [in ‘Focalóir gaoidhilge-sax-bhéarla: or, An Irish-English dictionary’]

báirseach ainmf. brawler (IIL)

bang : baing ainmf. excommunication. gur chóir baing a chur air féin, that he should be excommunicated (IIL)

baois : baodhas folly (IIL)

beag[á]n fir. beagan aimsir, a few minutes (IIL)

beannaigh br. (a.) Go mbeannaí Dia dhuit, May God bless you. (b.) Go mbeannaí an céanna dhuitse, may the same bless you. (BS) (c.) go mbeannaidh Dia dhuit, a dhuine mhaith, may Good bless you sir (d.) Go mbeannaí an céanna dhuitse, may the same bless you (IIL)

beir br. (a.) bearamoid orra, we shall overtake them (IIL) (b.) bheirim mo dheimhin dhuit, I assure you (IIL)

beite ‘participle of necessity of BÍ' (FGB) ní bheite dúinn, we should not be (IIL) [Clasaiceachas?]

bíobha : biodhbhuigh enemy. an neart biodhbhuigh da ionnsaigh, the force of the enemy approaching him (IIL)

bonnaigh fir. ( Má bheirim an uiread sin duit, is éigin duit bonnaigh mhaith a phronnadh orm, If I give you so much, you must return me a good luckpenny (IIL)

breathnaigh br. to try. breathnaigh arís air, try it again (IIL)

bróg bain. brógadh, shoes (IIL)

bronnadh : pronnadh : (IIL)

cáil bain. a quantity of (IIL) [in FGB ach léiríonn sé an ghnáth-úsáid] (Oir.)

[caillceamhlach] aid. superstitious. A Mhaighistir Mhic Gabhann, ná creid is nach g[é]ill do ráitibh dhiomhaoin, gheasrogacha; nó scéaltaibh fabhaill, chaillceamhlacha don tseort sin Mr Smyth, do not regard or believe these silly, superstitious sayings, or fabulous old wives' tales of this kind. (IIL)

caith : cath br. cathaidh se fíon go húr, let him drink wine freely (IIL) (Oir.)

caoin aid. caoin chaitheadh na nadurtha as a chéile it was a gradual decline of nature (IIL)

céadlonga fir. (breakfast 

breise mé mo chéad-longa san Iúr, I shall breakfast in Newry (IIL) (Oir.)

cinneamhuin : cinniúint (IIL)

clog bain. [Goidé] a chlog é?, what time is it? (IIL)

cloisteáil : cloistin iar gcloistin a gearan, having heard her cry (IIL) [Clasaiceachas?]

cluin br. (a.) A' gcluin siad?, do they hear? (b.) A' gcuala tú?, did you hear? (IIL)

cnaipe fir. cnaipeadh, buttons (IIL)

cnoc : cronc (Treanor)

codladh : codla (IIL)

codog bain. cod (IIL)

codromacht ainmf. equality (BS) l. 51

coilleach : [coilcibh (tabharthach iol. ] Tá fascadh mhaith do choilcibh choilleadh san ngreimreadh (sic?) ann, There is good cover for woodcocks in winter (IIL)

coinne bain. [Téigh] i gcoinne uisce, go for water (IIL)

coinnigh br. b'éigin dó a leaba a chuingbheáil, he has been confined to bed (IIL)

coisc : coisg choisg mé mo thart I have quenched my thirst (IIL)

coitcheannacht bain. community (BS)

contúirt bain. Apt. beidh tú i gcontúirt cuideachta [a] fháil ann, you will be apt to find company there (IIL)

cor fir. Go de [goidé] an cor seo ort? what is this you are about? (BS)

cor fir. Níl a fhios agam go de an chor atá orm, I cannot tell what is wrong with me (IIL)

corradh s. corradh agus céad ponta a raibh ceart aige a fháil, to get at least one hundred pounds (IIL)

cos fir. [i]na chos ar cro (sic?), with his feet up (IIL)

cosúil aid. reasonably. Tuigim go cosúil é, I understand it pretty well (BS). [Gach seans go ndúradh mar 'cosail' é] (Oir.)

crinn br. aistreach. an mbíonn sé crinn le na fiaclaibh ina choladh? Does it grind its teeth when it is alseep? (IIL)

crith-fhuacht ainmf. shivering (IIL)

cró : crú (IIL) (Béarla an Dúin)

cruadal fir. (conversation. 

Déanam go mbearamois air, agus go mbiam i gcruadal leis, Let us overtake him and enter into conversation with him (IIL)

cruthú ainmf. testimoney (IIL)

cuingsleo ainmf. agus tá mise dearfa go mbiadh se aige, i ndiaidh gach cuingsleo bhí eattorra, after all the quarrels that were between them(IIL)

cum fir. faoi chnaoi chuim, suffering from consumption (IIL)

cumhain : cuimhin. Is cumhain liom é, I remember it (IIL) [Títear dom go bhfuil 'cuimhin' níos coitianta in (IIL)]

cunnsugha ainmf. Observation. Do fagadh toirt éigin eile [i]na hionad, i ndeilbh mhná mairbh, a faireadh, 's a hadhlacadh, gan chunnsugha, a riocht na mnása, They left some other bulk in her place, in the form of a dead woman, which was waked and buried, without observation, in place of the woman herself (IIL)

dadamh m. ( 

anything, nothing. Níl a' dadamh dhe air an m[h]argadh, there is none in the market (IIL)

deacaibh ainmfhocal, iol. Tithes. Bhí deacaibh na par[á]iste aige, He had the tithes of the parish (IIL)

déan br. a ndearsat gearr chéilidhe ann, they shortly visited (IIL)

dearthair : drétheir /dreher/ (BS)

deimhin s. bheirim mo dheimhin dhuit, I assure you

déin s. chuir sí duine airighthe fá na dhéin, she sent a certain person to him fá dhéin a mic, to her son (IIL)

diúlt : diúltaigh. ná diúlt mo fhuráil, don't refuse my offer (IIL)

diurna ainmfh. drop (of an alcoholic drink?) (IIL) [diúrnán in FGB]

dlightheamhaigh fir., iol. lawyers (IIL)

dosgadhach ((IIL)

dubhach aid. Ach bhí Tadhg bocht go dubhach fán ábhar, Poor Thady, however, was in great trouble about the business (IIL)

dúil bain. Intention. tá dúil agam a bheith ann Ard Mhacha, más féidir, I intend to be in Armagh, if possible (IIL) / Cont.

duit réamhfhocal. seo dhuit seo '“shŏwitchshough” / Here you are (Ó Duibhín)

each fir. eachraigh, horses (IIL)

eagal : eagla. Is eagal liom, I fear (IIL)

ealadhnadh aid. civilised (IIL) [

earra fir. goods. earradh, goods (IIL)

éigin bain. Is éigin a cheann a bhearadh agus ceirín mór leathan de chuileoguibh a chur air, You must get his head shaved and have a large blister applied to it (IIL)

eilit : ilid (IIL)

éis s. d'éis, after (IIL)

faigh : fogh / fagh (IIL) (Oir.)

faon aid. weak (IIL)

féachaint : féachain (IIL)

feiceáil : faiceal Tá faiceal orra (they appear to be in good order 

(IIL) [Clasaiceachas?]

feiceáil : faicsin (IIL) [Clasaiceachas?]

feidhm bain. need. Má tá feidhm airgid ort, if you need the money (IIL) (Oir.)

feidhmeannach : feadhmanach footman (IIL)

fiosaidh (sic?) br. nár fhiosaidh (?) tú mórán lucht galair inniu, have you visited many patients today (IIL) [mí-litriú ar 'fiosraigh' go díreach?]

fírinne bain. Dar m'fhírinne, upon my truth (IIL)

fliuchadh : fliucha fuair sé fliucha, he got wet (IIL)

fochaid : fochmoid Mock. Ná déan fochmoid fúinn, Do not mock us (IIL)

fogus aid. I bhfogus d'ocht míle, nearly eight miles (IIL)

folláin : falláin [tá] mé slán falláin, I am very well (IIL)

forba fir. demense (IIL)

frith br. frithim, I find (IIL) [Clasaiceachas]

frithir aid. sore (IIL) [Tá an focal seo le fáil in FGB ach cuireadh san áireamh é de bhrí gur seo an ghnáth-úsáid sa Chontae] (Oir.)

fuirigh br. fuirigh go fóill, wait a while (IIL)

gabh br. gabhaim orm, I warrant (IIL)

gair : goir (a.) le fear d'a ngoirthi Séan Seoigheach, to a young man called John Joyce (b.) [Goidé] mar [a] goireann tú seo, what do you call this? (IIL)

gann aid. scarce. Is gann dhomh 'bheith ann anocht, i'll will hardly be there tonight (Cont.) (IIL)

geall fir. níl mise i ngeall air a dhol leis a' tSeoigheach, I do not wish to go with Joyce (IIL)

geanamhail aid. handsome (IIL)

geillic bain. earwig (Dineen) (Oir.)

giorac : giorc ba deacair don easboc a ngiorc, [is] a meaghair a chosg, with difficulty the bishop restrained their mirth and laughter (IIL)

giorcoga bain., iol. chickens (IIL)

glonn fir. disgust (Cont.) [Clasaiceachas?]

goile : gaile appetite (IIL)

gr[á]dh fir. a dheagh ghr[á]dh, sir (IIL)

gradas br. ( 

agus gradas a dhorn, and he clenches his fist (IIL)

greimeadh ainm. br. uniting (IIL)

grinniol fir. (gravel 

(IIL)

gus : go (IIL)

[í]ceadh bain? medicines (IIL)

iomad aid. an iomad, several (IIL)

iomadaigh aid. too much. (a.) [chan] iarram iomadaigh, d'iarr sé an iomadaigh, [tá] an iomadaigh eidrinn. I do not seek too much, he asked too much, there is too much between us (Cont.) (IIL) (b.) iomadaigh práinne, too much haste (TCL)

iomchubhaigh aid. ( 

considerably (IIL)

iompú : iompo (IIL)

iomrá : umradh (IIL)

leags fir. lease (IIL)

liathog : leathóg flatfish (IIL)

Longdún logainm. London (IIL)

lus fir? Nár cath se lus sgaoilte nó aiside? Has he taken physic or vomit' (IIL)

maodhaidh br. do mhaodhaidh an cliar uile i gcionn gáire, the clergy burst into laughter (IIL) [foirm de 'maidhim', Dineen]

meallta aid. br. meallta tá tú, you are mistaken (IIL)

muillleoir : muillteoir (IIL)

monabhar : munmhur muttering (IIL)

neamhacfuainea[ch] : neamhacmhainneach (IIL)

odoga bain., iol. haddocks (IIL)

ofráil : furáil D'fhuráil mé go leor air sin, I offered enough for that (IIL)

Oghasdoir : Óstóir landlord (IIL)

[ó]glach fir. a man (IIL) [Thiocfadh dó gurb ‘oglach’ an fuaimniú a bhí air]

oidheacht fir. teach oidheachta tuaidhthe, The country inn (IIL)

oileadh br. reared (IIL)

oiliúint : oileamhuin food (IIL)

oirbhinneach aid. venerable (IIL) [airbhinneach i nGaeilge na hAlban]

oireann : farann [Chan] fharann sé ar ní ar bith, it doesn't fit anything (IIL)

oisrighnidh fir., iol. oysters (IIL)

paitirosg bain? partridge an iomad paitirosg, partridges abound (IIL) [patraisc I nGaeilge chaighdeánach]

partain fir., iol. lobsters (IIL)

phaitíos fir. Tá phaitios mónadh ann, 'there is plenty of turf' (Cont.) (IIL)

[piast] : peist piasta, worms (intestinal) (IIL)

port fir. Port na nGall, Portugal (IIL)

portán : partán (BS) / (PNNI vol. 2)

práinn bain. haste (a.) Is mór an phráinn seo ort, you are in a great hurry. (b.) Déan práinn, hurry up. (BS)

rúscadh : r[ú]sgadh a beating. Agus a leithid da r[ú]sgadh, is da leadhradh, thug Brian dho air an mball sin, nach bhfuair se riamh a roimhe,and such a beating and flogging, as Brian gave him there, he never got before (IIL)

raichín fir. (

ritheann : ruithean (IIL)

saoi fir. a shaoi, sir (IIL)

scaradh : sgarmhuin (IIL)

scaradh : sgarmhuint Ní raibh Mac Cartha sásta sgarmhuint leis, McCarthy was not willing to part with it (IIL)

seadh aid. taispeántach, yet. nach rabh sin dearfa go seadh, that was not yet certain (IIL) [in FGB, ach gnáth-úsáid a bhí ann] (Oir.)

seomra : seamra (IIL)

sgolb fir. sgolb de sgeul [scolb de scéal], sylablle of information (IIL)

sighdhein fir. in aghaidh an tsighdhein, against the whirlwind (IIL)

sionnach : seannach (IIL)

sláinte fir. fá thuairim do shláinte, to your health (as a toast) (IIL)

slán fir. slán de leatsa, a dhuine mhaith, Sir, good day to you (IIL)

sloinne : sloinneadh cár shloinneadh dhuit?, of what surname are you? (IIL)

snasamhúil aid. neat. Is snasamhúil deas an each sin agat, that is a pretty neat horse you have (IIL)

sobaidh aid. reckless, rash (IIL) / (BS)

socraíocht bain. A' bhfaghann tú socraíocht? How do you get a rest? (IIL)

speóir fir. spirits. bhí seisean ro lag, ach go raibh speóir mhaith ann, he was very weak but in good spirits (IIL)

spóla : spoll spoll chaor fheola, a leg of mutton (IIL)

subhach aid. merry. bighidh go subhach, be merry (BS)

tabhair br. A' dtug tú leat é?, Did you bring it with you? (IIL)

taithigh : tathaigh haunt (IIL)

tearc aid. gidheadh is tearc a chuireas suim ann, mar chóir dóibh, and yet few esteem it as they ought to (IIL)

tinneasnach aid. stoutly. agus tilgeas é go tinneasnach, and throws it stoutly (IIL)

tiopadh fir. injunction Ach chuir Cromshuil tiopadh air na tionantaigh, but Cromwell laid an injunction on the tenants (IIL)

tocht fir. silence. Tocht, a dhuine gan chéill, Silence you foolish man (IIL)

tog ( (a.) ní thogar dhamh go bhfuil se a gcontúirt go seadh, I do not think that he is in immediate danger (b.) togar dhamh, it seems to me (IIL) [Tá féidearthacht ann go bhfuil an litirú seo ag léiriú gur guta gearr atá i gceist]

toineadh ainm briathartha, thawing. (IIL) [‘Tineadh’ i gCo. Na Mí (Dinnen)]

trasnú : tarsnadh to cross. Tá abhann mór (sic.) a dtarsanfar thairis i mbád thú, You will have a very large river, over which you will be ferried (IIL)

tuirseach aid. sorrowful (IIL) [Aontaíonn an chiall seo le Gaeilge na hAlban]

tuiscint : tuigsin (IIL) [Clasaiceachas?]

turas fir. turas sona duit, rath do thurais ort, go soirbhidhe Dia dhuit, I wish you a good journey (IIL)

[This is a list of County Down words intended as an appendix to 'Cnuasach Focal as Oirialla']