Saturday, September 10, 2011

Gnéithe de Ghaeilge an Dúin arbh fhéidir a bheith beagnach cinnte faoi (cuid 1)

‘mh’ agus ‘bh’ 'leathan' mar /v/nó /w/?

[Nóta : Is nótaí garbha iad seo]

Tá fianaise ann ó Neilson, má ghlactar leis gur ar Ghaeilge Chontae an Dúin a bhí sé ag plé leis agus is cinnte go bhfuair sé an t-eolas ó Phádraig Ó Loingseach arbh as Loch an Oileáin é [nó ar scríobh Ó Loingsigh é?].

Bh is sounded like v, at the beginning or end of a word; as mo bhás, my death; libh, with you . But in the middle of a word, it is commonly sounded like w, as, leabhar, a book

Déanann Ó Tuathail tagairt don fhuaim /v/ i Scéalta Muintir Luinigh agus luaigh sé Pádraig Ó Loingsigh mar a fhoinse.

Patrick Lynch of Loughinisland, Co. Down writes v for non-palatal bh and mh in his An Soisgeal do réir Lucais agus Gniovanhe na Neisbad (Dublin 1779)

Tá fianaise indíreach maidir le Gaeilge Ard Mhacha ní raibh Ó Searcaigh agus Sommerfelt ar aon fhocal agus [w] a bhí ann in Ó Méith, ‘labial velar approximate’.

Scríobh Ó Greacháin go raibh Gaeilge Chontae an Dúin an cosúil le Gaeilge i gcontaetha Lú agus Ard Mhacha. [v] a bhí acu in Aontroim[1] agus i Mainnín (labio-dental probably.

Fianaise as logainmneacha.

Ag Tús fhocail

Ar son ...

Portavogie / Port a’ Bhogaigh), Portavoe (Port a’ Bhó).

Tá na háiteachaí seo sna hArdaí áfach agus cuireadh cruth an Bhéarla orthu i bhfad ní ba luaithe. B’fhéidir gur tháinig sé isteach le lucht plandála a raibh Gaeilge na hAlban acu?

Is fada ó labhraíodh an Ghaeilge iontu. Ach caithfear cuimhniú a dhéanamh go bhfuil níos cóngaraí d’Albain agus d’Oileán Mhainnín.

Carrickrovaddy[2] ("Car-rick-ro-"vad-dy) Carraig Chró Mhadaidh

Lisnavore[3]

In éadan...

Ballyweely, Ballywadden

Lár fhocal ...

Dunaval (Dún Abhaill), Cavan (Cabhán) Dunover[4]

Is eisceachtaí iad seo dar liomsa.

Ballyrawer[5]

Is suimiúil go bhfuil idir Saval agus Saul le fáil, iad beirt ó Shabhall.

Deireadh fhocail ...

Gruggandoo (Grugán Dubh), Ballydoo (Baile Dubh), Craigdoo (Creag Dubh)

Tievedoo[6] (Taobh Dubh)


Mar sin de, mar fhocal scoir ...

  • creidim go léiríonn an fhianaise atá ar fáil dúinn gur /v/ nó /B/ an fuaimniú a bhí ar ‘mh’ agus ‘bh’ ag tús fhocail.
  • /w/ a bhí ar ‘bh’ agus ‘mh’ i lár fhocail (nó go hiomlán ar iarraidh).
  • Agus gur /u/ a bhí ar ‘mh’ agus ‘bh’ ag deireadh fhocail



[1]

[2] l

[3] Treanor, L. 45

[4] ar

[5] 186

[6] l. 172

No comments:

Post a Comment